Wednesday, April 11, 2007

Wikipedia jest projektem ideologicznym!

To na pierwszy rzut oka niebezpieczne stwierdzenie doskonale oddaje najważniejszą zaletę Wikipedii - tym co odróżnia Wikipedię od wszystkich innych encyklopedii są zasady na jakich powstaje.

Przypominam, że Wikipedia to Wolna encyklopedia nie w znaczeniu wolności słowa/wyrażania opinii własnej, a w znaczeniu wolności oprogramowania tak jak to widzi Free Software Foundation. Ponieważ wielu ludzi nie ma świadomości tej jakże istotnej różnicy, często pojawiają się głosy o tym, że Wikipedia wcale nie jest wolna, a administratorzy mają skrzywienia (oczywiście nie wszystkie na raz, kolejność przypadkowa):

  • prawicowe

  • lewicowe

  • proekologiczne

  • antyekologiczne

  • żydomasońskie

  • katocenzorskie

  • antyufologiczne


Generalna zasada jest taka, że jeżeli dany osobnik nie potrafi przepchać na Wikipedii swojego POV (nieneutralny punkt widzenia) to taką anty-łatkę przypina on temu, kto się zajmuje 'temperowaniem'. Niedawno powstał pewien konflikt, który wynikł z tego, że użytkownik nie potrafił zrozumieć, że Wikipedia nie jest na tyle wolna, aby mógł on na końcu artykułu umieścić dedykację dla swojej siostry. Oczywiście to się musiało skończyć banem. ponieważ użytkownik nie przyjął do wiadomości, że nie będzie żadnych dedykacji. 'Na szczęście' użytkownik ten miał na nas haka - kilkadziesiąt załadowanych przez się grafik na Commons, więc mógł nam się odgryźć. Oto kilka zastosowanych technik:

  • oświadczenie o zmianie zdania na temat licencji

  • twierdzenie, że grafiki załadował nielegalnie (mimo, że w wielu różnych rozmowach opowiadał, że zdjęcia robiła jego siostra, że jest spadkobiercą ojca, którego zdjęcia prac też wrzucił)

  • wstawianie szablonu natychmiastowego kasowania (z w/w powodu)

  • stworzenie głosowań nad skasowaniem

  • podmiana zdjęć na artystyczne ale bezużyteczne wersje

  • podmienianie licencji grafik (z cc-by-sa-2.5 na cc-by-nd-2.5, która też oznacza natychmiastowe kasowanie)

  • Obecnie kompromis - szablon zastrzegający, że Polska Wikipedia nie może korzystać z tych grafik


A wszystkie te kłopoty w związku z nie zrozumieniem kilku ważnych kwestii dotyczących licencji:

  • licencje GFDL/GPL/cc-by[-sa] są nierewokowalne - praca raz puszczona w obieg na danej licencji pozostaje na niej na zawsze (chociaż autor może zaprzestać udostępniać swoją pracę na niej i zacząć udostępniać na innej)

  • licencje te nie dopuszczają żadnych dodatkowych warunków (nie ujętych w treści licencji), co oznacza, że nie można zastrzec, że grafika może być prezentowana tylko w piątki

  • jedynym warunkiem aby skorzystać z pracy na danej licencji jest spełanianie warunków w niej podanych

  • twórca udostępniając coś na danej licencji automatycznie wyraża zgodę na wszystkie jej warunki


Oczywiście wymienione warunki w pewien specyficzny sposób godzą w interes twórcy, ale gwarantują dostępnośc pracy społeczności, co jest ich podstawowym celem.

Innym przykładem pomysłów wbrew ideologii wiki są m. in. pomysł na stworzenie jakichśtam rad eksperckich (co jest sprzeczne z zasadą, że wszyscy są równi wobec wiki) oraz pomysł na to, aby zezwolić na grafiki fair use (zasada pozwalająca w prawie USA wykorzystywać copyrightowane materiały w celach informacyjnych). Oczywistym jest, że pomysły te (być może w jakiśtam sposób dobre) są próbą radzenia sobie w złym świecie, gdzie gimnazjaliści uważają się za ekspertów od matematyki wyższej (był taki przypadek),a gwiazdy estrady podpisują z wytwórniami płytowymi kontrakty zabraniające udostępniania nieodpłatnie własnych zdjęć ...

Ideologiczność Wikipedii oznacza dla mnie, że to my powinniśmy zmieniać ten zły świat na dobry, a nie uginać nasze zasady, aby pasowały do niego. Razem mamy mamy ogromną moc - może kiedyś dzięki tam zostanie skrócona ochrona prawnoautorska na świecie (obecnie standard to 75 lat od daty śmierci autora)?

No comments: